Με αφορμή την ενότητα 6.6 της Μελέτης Περιβάλλοντος "Τα ζώα προσαρμόζονται στο περιβάλλον" είδαμε και συζητήσαμε τις παρακάτω εικόνες.
Τα ζώα προσπαθώντας να επιβιώσουν προσαρμόζουν τα χαρακτηριστικά τους στο περιβάλλον το οποίο ζουν.
Τα ζώα για να επιβιώσουν προσαρμόζουν:
- Το χρώμα του σώματός τους.
Η χρωματική προσαρμογή βοηθάει τα ζώα να μην γίνονται εύκολα αντιληπτά από τους εχθρούς τους ή να κρύβονται από τη λεία τους και να την πιάνουν πιο εύκολα.
- Το σχήμα του σώματός τους.
Το κατάλληλο σχήμα βοηθάει τα ζώα να κινούνται πιο εύκολα στο νερό ή στον αέρα (η αντίσταση από το νερό και τον αέρα να είναι μικρή).
- Τη συμπεριφορά τους.
α) Μετανάστευση
Ορισμένα πουλιά όπως το χελιδόνι, όταν δε βρίσκουν τροφή μεταναστεύουν σε θερμότερα κλίματα για να βρουν τροφή. Επιστρέφουν όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει.
β) Χειμερία νάρκη και θερινή νάρκη
Κάποια ζώα όπως η αρκούδα, ο σκαντζόχοιρος, αλλά και πολλά ψάρια, ερπετά και αμφίβια, το χειμώνα όταν η τροφή είναι λιγοστή πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Πέφτουν δηλαδή σε βαθύ ύπνο μέχρι την επόμενη άνοιξη. Κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης οι ρυθμοί της καρδιάς μειώνονται και η θερμοκρασία του σώματός τους πέφτει.
Αντίθετα άλλα ζώα πέφτουν σε θερινή νάρκη γιατί δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς πολύ νερό. Σε θερινή νάρκη περιέρχονται διάφορα ερπετά, αμφίβια και αρθρόποδα.
Τέτοιο ζώο είναι το σαλιγκάρι που ξυπνάει πάλι με τις πρώτες βροχές.
Από τα θηλαστικά το μόνο ζώο που πέφτει σε θερινή νάρκη είναι ο Λεμούριος της Μαδαγασκάρης.
γ) Αντίδραση στον κίνδυνο
Όταν ο σκαντζόχοιρος αισθάνεται κίνδυνο κουλουριάζεται και προστατεύεται χάρη στα σκληρά αγκάθια του.
Ανάλογα με τις θερμοκρασίες που επικρατούν στο περιβάλλον που ζουν τα ζώα είναι και η κατασκευή του δέρματός τους, ώστε να προστατεύονται από το πολύ κρύο ή τη πολλή ζέστη. Για παράδειγμα η φάλαινα, η φώκια και η πολική αρκούδα έχουν ένα παχύ στρώμα λίπους κάτω από το δέρμα τους. Η αρκούδα διαθέτει επιπλέον και μια παχιά, διπλή γούνα που την κρατά ζεστή.
Ανάλογα με το είδος της τροφής τους είναι το σχήμα και το μέγεθος του ράμφους των πουλιών.
Τα πουλιά που τρέφονται με σπόρους έχουν κοντό και σκληρό ράμφος (σπουργίτι) για να σπάνε τους σπόρους.
Τα πουλιά που τρέφονται με ψάρια (πελεκάνος), έχουν σακούλα κάτω από το ράμφος, για να αποθηκεύουν εκεί την τροφή.
Τα σαρκοφάγα πουλιά έχουν γαμψό ράμφος, για να κατασπαράζουν και να ξεσκίζουν τη λεία τους.
Στην έρημο εκτός από τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν, βρέχει και σπάνια. Τα ζώα της ερήμου είναι προσαρμοσμένα ώστε να επιβιώνουν με λίγο νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, οι ζωολόγοι πίστευαν ότι η καμήλα έχει την ικανότητα να παραμένει αρκετές μέρες χωρίς νερό, γιατί αποθηκεύει μεγάλη ποσότητα νερού στις καμπούρες της. Σήμερα είναι γνωστό ότι η υπόθεση αυτή δεν είναι αληθινή. Στις καμπούρες της η καμήλα αποθηκεύει λίπος (τροφή).
Σύμφωνα με τις μελέτες των φυσιολόγων, η καμήλα επιβιώνει με πολύ λίγο νερό διότι διαθέτει έναν πολύ σύνθετο (και ίσως μοναδικό στο ζωικό βασίλειο) μηχανισμό, που της επιτρέπει τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία νερού.
